30 NĂM TRƯỚC hay CÂU CHUYỆN ĐỂ NHỚ VỀ ÔNG (V/v giải tán Đảng Xã hôi)

30 NĂM TRƯỚC hay CÂU CHUYỆN ĐỂ NHỚ VỀ ÔNG fb: Nam Nguyen “Dân ta phải biết sử ta” – (lời chủ tịch Hồ Chí Minh). Năm 1988 trước những sự kiện dồn dập xảy ra ở các nước Đông Âu XHCN (bắt đầu từ nước Hungary, rồi sau đó dòng người Đông Đức ào ạt đổ qua ngả Hungary để tìm đường đi tiếp sang Tây Đức, bên Ba Lan thì Công đoàn Đoàn kết của Walesa đang thắng thế) Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam lúc đó là ông Nguyễn Văn Linh quyết định cần giải thể hai Đảng Xã hội và Dân chủ. (Nhưng lúc này còn chưa xảy ra các sự kiện bức tường Berlin sụp đổ hay độc tài của Rumani Ceausescu bị hạ bệ như một số trang mạng sau này hay viện dẫn như lý do của quyết định trên). Giáo sư Nguyễn Xiển là Phó tổng thư ký từ năm 1946, Tổng thư ký Đảng Xã hội liên tục từ 1956 đến năm 1988 đó (và lúc này còn đương kiêm Phó chủ tịch Quốc hội). Ông Lê Quang Đạo - lúc này là Chủ tịch Quốc hội kiêm Phó chủ tịch Hội đồng Nhà nước – không chỉ một lần đến tận nhà vận động ông Xiển giải thể Đảng Xã hội với lý do đảng này đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử. Ông Xiển chần chừ thoái thác, bởi là người rất nguyên tắc ông đòi hỏi “phải họp toàn thể đại biểu Đảng Xã hội để thông qua, vì vấn đề này quá quan trọng...”. Theo thông lệ của nhà ông Xiển, khi có khách quý tới thăm bao giờ cũng tiếp ở phòng khách lớn và luôn có con cháu giúp ông tiếp khách. Lần đầu tiên sau khi khách về mấy người con trai bị ông mắng, là “chuyện quan trọng như thế mà không biết đường xin phép khách để cho ghi âm, hay lấy giấy vở mà ghi lại!”. Khổ quá, toàn người quen của gia đình cả, có biết đâu... Thông tin nhanh chóng lọt ra ngoài, rất xôn xao trong số các đảng viên Xã hội đa số lúc đó đều đứng tuổi rồi. Ông Nguyễn Khắc Viện tuy đảng viên Đảng cộng sản Pháp và Đảng cộng sản Việt Nam nhưng tìm bằng được người đàn em bên Paris năm xưa là Lê Tâm – con rể cụ Xiển – để nhắn rằng cụ phải cân nhắc thật kỹ đấy, đừng nên đi ngược lại trào lưu quốc tế... Ông Xiển còn đang trao đổi với các đồng chí khác của mình thì nghe tin sửng sốt: ông Nguyễn Lân đã ký quyết định đồng ý giải thể Đảng Xã hội Việt Nam và “gửi lên trên”?! Đảng Xã hội Việt Nam được coi là giải thể vào đúng ngày kỷ niệm 42_năm thành lập, tức 22/7/1988. Các chất vấn của ông Xiển đối với ông Lân không có lời giải đáp thỏa đáng, rằng trên cơ sở gì và ai cho ông Lân quyền tự ký một văn bản quan trọng như vậy. Tại sao không phải ông Xiển, hay ông Giáo sư Hoàng Minh Giám (Phó tổng thư ký) hay ông Luật sư Phan Anh... mà là ông giáo Lân? Và thế là hai cụ già Nguyễn Xiển và Hoàng Minh Giám cùng nhau viết một lá thư, cho người con trai mang đi gửi bảo đảm, đến địa chỉ Ban Chấp hành TW Đảng Cộng sản Việt Nam, đề nghị không công nhận nội dung của quyết định giải thể mà ông Nguyễn Lân đã ký kia. Một thời gian sau ông Xiển nhận được bức thư trả lời từ ông Phạm Thế Duyệt, lúc này là Bí thư TW Đảng CS và Bí thư Hà Nội. Nội dung cũng về việc “hoàn thành sứ mệnh lịch sử”. Sự đã rồi... Sự việc này cũng còn được nhắc lại vài lần những khi ông Đỗ Mười – tổng bí thư ĐCSVN khóa sau – tới thăm chúc Tết các cụ lão thành như ông Xiển, hay khi con cháu ông Xiển có dịp trao đổi với ông Phạm Thế Duyệt sau này. Đúng 30 năm đã qua đi, các cụ trong Đảng Xã hội đã từ lâu thành người thiên cổ, có cả những người con cụ Xiển giúp bố tiếp khách năm xưa cũng đã đi xa. Cũng lạ, là Hà Nội bé thế nhưng kể từ đó các con cháu nhà ông Nguyễn Xiển không có quan hệ gì đối với con cháu nhà ông Nguyễn Lân nữa...